Przedawnienie zobowiązania podatkowego – czego nie skontrolują już organy podatkowe w 2025 r.
Wielu podatników odliczało dni do końca 2024 r., aby móc uznać za przedawnione podatki, których termin płatności przypadał w 2019 r. Termin przedawnienia tych podatków wydłużył się jednak, jeżeli zostały objęte układem ratalnym, stały się przedmiotem skargi wniesionej do sądu administracyjnego czy były lub są dochodzone w trybie egzekucyjnym. Ustanowienie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego również ma wpływ zobowiązanie podatkowe.
Zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Co do zasady zatem z końcem 2024 roku uległy przedawnieniu zobowiązania, których termin płatności przypadał w 2019 roku.
Zobowiązania podatkowe, które uległy przedawnieniu nie będą już weryfikowane przez organy podatkowe i zapewne wielu podatników odliczało dni do końca 2024 r., aby uznać za przedawnione podatki z 2019 r. Termin przedawnienia tych podatków wydłuża się, jeśli są objęte układem ratalnym, skargą do sądu administracyjnego lub dochodzone w trybie egzekucyjnym. Ustanowienie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego nie skutkuje nieprzedawnieniem zobowiązania podatkowego.
Przedawnienie zobowiązania podatkowego oznacza jego wygaśnięcie po upływie określonego okresu, a organ podatkowy nie ma prawa domagać się uiszczenia podatku po tym czasie. Przedawnienie powoduje wygaśnięcie także odsetek za zwłokę.
Zgodnie z ogólną zasadą, z upływem 31 grudnia 2024 r. przedawniły się podatki z 2019 r., ale wiele czynników mogło skutkować wydłużeniem terminu przedawnienia. Zawieszenie biegu terminu oznacza, że bieg zatrzymuje się z chwilą wystąpienia ustawowo określonej przesłanki, a przerwanie biegu oznacza, że termin zaczyna biec na nowo od określonego dnia.
Działania egzekucyjne podejmowane przez urząd skarbowy wydłużają bieg terminu przedawnienia. Zastosowanie środka egzekucyjnego, jak zajęcie składnika majątku, powoduje przerwanie biegu terminu. Podatnik musi być poinformowany o zajęciu przed upływem terminu przedawnienia.
W przypadku wszczęcia postępowania karnego skarbowego, bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu. Nierozpoczęty termin zaczyna biec od dnia prawomocnego zakończenia postępowania. Organ podatkowy ma obowiązek zawiadomić podatnika o nierozpoczęciu lub zawieszeniu biegu terminu przedawnienia.
Przedawnienie zobowiązania podatkowego zabezpieczonego hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym formalnie nie ulega przedawnieniu, ale po upływie terminu nie może być prowadzona egzekucja z innych składników majątku. Sądy administracyjne konsekwentnie jednak orzekają, że przepis stanowiący o nieprzedawnieniu się zobowiązania podatkowego zabezpieczonego hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym jest w sposób oczywisty niezgodny z Konstytucją RP. Takie zobowiązanie podatkowe przedawnia się na zasadach ogólnych (por. wyrok NSA z dnia 23 kwietnia 2024 r., sygn. akt III FSK 291/22). Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 2312/2024 przekazało, że respektuje prokonstytucyjną, zgodną ze wspomnianym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego wykładnię art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej.
Zgodnie z opisaną ogólną zasadą, z upływem 31 grudnia 2024 r. przedawnią się podatki, których termin płatności przypadał w 2019 r., np. VAT za styczeń- listopad 2019 r., VAT za grudzień 2018 r. czy CIT za 2018 r. Przedawnione zobowiązania nie będą już mogły być weryfikowane przez organy podatkowe.
