Ponowny przelew jako sposób na uniknięcie utraty kosztów uzyskania przychodu
Jeżeli zapłata za fakturę została dokonana na rachunek, który nie znajduje się na tzw. białej liście podatników, podatnik powinien wykonać przelew ponownie, aby uniknąć negatywnych konsekwencji podatkowych, w tym utraty możliwości uznania przedmiotowych wydatków za koszty uzyskania przychodów. W praktyce oznacza to konieczność uzgodnienia z kontrahentem zwrotu środków zapłaconych na niewłaściwy rachunek bankowy oraz dokonania ponownej płatności na prawidłowy rachunek.
Spis treści:
Aktualne stanowisko organów podatkowych
Z dniem 1 września 2019 roku wprowadzono tzw. białą listę podatników VAT, zgodnie z art. 96b ustawy o VAT. Wykaz ten obejmuje m.in. podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni, a także numery posiadanych przez nich rachunków bankowych. Celem tego narzędzia jest umożliwienie weryfikacji, czy dany rachunek bankowy, na który dokonano płatności, jest zarejestrowany na białej liście.
Zgodnie z art. 96b ust. 1 i 2 ustawy o VAT Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi w postaci elektronicznej wykaz podmiotów:
- w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT;
- zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.
Od 1 stycznia 2020 roku obowiązują sankcje nakładane na podatników, którzy dokonują płatności na rachunki spoza białej listy. Jedna z tych sankcji, przewidziana w ustawie o PIT, polega na wyłączeniu z podatkowych kosztów uzyskania przychodów kosztów wynikających z niektórych płatności dokonywanych przez podatników na rachunki spoza wykazu.
Zgodnie z art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców, płatności związane z działalnością gospodarczą muszą być dokonywane za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, jeśli spełnione są dwa warunki:
- Stroną transakcji jest inny przedsiębiorca,
- Jednorazowa wartość transakcji przekracza 15 000 zł (lub równowartość tej kwoty w walutach obcych, przeliczoną na złote według średniego kursu ogłaszanego przez NBP).
W przypadku transakcji, w których stronami są przedsiębiorcy, obowiązuje limit 15 000 zł dla płatności gotówkowych, a wszelkie płatności powyżej tej kwoty muszą być realizowane przelewem bankowym. Jeśli płatność nie zostanie dokonana za pośrednictwem rachunku płatniczego, przedsiębiorca traci prawo do zaliczenia takiej transakcji do kosztów uzyskania przychodu.
Zgodnie z art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 prawa przedsiębiorców:
1) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub
2) została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT - w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, lub
3) pomimo zawarcia na fakturze wyrazów ,,mechanizm podzielonej płatności'' zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT, została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a tej ustawy.
Stosownie do ust. 2 tego artykułu w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy prawo przedsiębiorców została dokonana z naruszeniem ust. 1, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w tej części:
1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody
– w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego, został zlecony przelew albo płatność została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.
Aktualne stanowisko organów podatkowych
W wydanej ostatnio interpretacji indywidualnej podatnik zwrócił się z pytaniem czy po dokonaniu zwrotu środków przez kontrahenta w sytuacji, gdy wnioskodawca dokonał ponownej zapłaty za faktury na rachunek bankowy kontrahenta, zgłoszony i widniejący w wykazie podatników VAT, wydatki na rzecz kontrahenta poniesione przez wnioskodawcę tytułem zapłaty za faktury nie będą podlegać ograniczeniu w zakresie zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 25 października 2024 roku, nr: 0115-KDIT3.4011.711.2024.2.PS nie przyznał pełnej racji podatnikowi. Uznał, że istotnie ponowne uregulowane należności z zachowaniem zasad określonych w art. 22p ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT skutkuje zachowaniem prawa do uznania wydatków z tak przeprowadzonych transakcji jako kosztu uzyskania przychodu. Nie zgodził się jednak z kwestią, kiedy te koszty powinny być rozliczone i uznał, że zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu faktur za nabyte towary w latach wcześniejszych możliwe będzie bowiem dopiero w dacie dokonania prawidłowych płatności z zachowaniem ustawowych warunków.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej podkreślił, że z przepisu art. 22p ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT jednoznacznie wynika, że opłacenie faktur przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT uniemożliwia zaliczenie do kosztów wydatków z takich faktur. Zatem, stosownie do treści art. 22p ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT podatnik zobowiązany był do wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów w latach wcześniejszych oraz powinien dokonać stosowanych korekt zeznań podatkowych za te lata podatkowe, a zaliczenie płatności na rzecz kontrahenta do kosztów uzyskania przychodów w analizowanej sprawie możliwe jest dopiero w 2024 roku.
Zgodnie z art. 22p ust. 1 pkt 2 i art. 22p ust. 2 ustawy o PIT podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji związanej z prowadzoną działalnością gospodarczą została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu na białej liście podatników VAT – w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny.
Przepisy ustawy o PIT nie pozbawiają jednak przedsiębiorcy możliwości dokonania ponownych płatności, tym razem na rachunek bankowy widniejący na białej liście w celu możliwości zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli więc celem zapłaty na rachunek bankowy kontrahenta widniejący na białej liście było zaliczenie tych wydatków w całości do kosztów uzyskania przychodów, ponowne uregulowane należności, z zachowaniem zasad określonych w art. 22p ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, skutkuje zachowaniem prawa do uznania wydatków z tak przeprowadzonych transakcji jako kosztu uzyskania przychodu.
