Odpowiedzialność notariusza za niepobrany PCC
Sprawa dotyczyła notariusza, przed którym w 2013 r. została zawarta umowa sprzedaży niezabudowanej nieruchomości. Działka była oznaczona w ewidencji jako łąki trwałe i grunty orne, jednakże według miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego była ona położona na obszarze eksploatacji kruszyw naturalnych. Notariusz nie pobrał podatku PCC w tym przypadku, uznając taką sprzedaż za zwolnioną z podatku PCC na podstawie obowiązującego ówcześnie art. 9 pkt 2 lit. a ustawy o PCC, który brzmiał:
„Zwalnia się od podatku przeniesienie własności nieruchomości lub ich części, wraz z częściami składowymi, z wyjątkiem budynków mieszkalnych lub ich części znajdujących się na obszarze miast, w drodze umów sprzedaży pod warunkiem, że w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w chwili dokonania czynności, nabyte grunty stanowią gospodarstwo rolne albo utworzą gospodarstwo rolne lub wejdą w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy.”
Naczelnik urzędu skarbowego nie zgodził się z taką decyzją notariusza, w związku z czym orzekł o jego odpowiedzialności podatkowej jako płatnika, a decyzja ta została z kolei utrzymana w mocy przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej. Organy zgodnie twierdziły, iż zwolnienie możliwe byłoby w przypadku, gdyby podatnik nabył nieruchomość w celu zachowania, powiększenia lub utworzenia gospodarstwa rolnego. W związku z tym, iż z umowy sprzedaży wynikało, że nabywca kupuje nieruchomość w celu eksploatacji kruszywa – nie ma mowy o zastosowaniu art. 9 pkt 2 lit. a ustawy o PCC.
WSA w Gdańsku przychylił się do stanowiska zarówno naczelnika urzędu skarbowego jak i Dyrektora Izby Administracji Skarbowej orzekając o odpowiedzialności notariusza na podstawie art. 30 §4 O.P. Wyrok ten jednakże został uchylony przez NSA. Co prawda NSA przyznał rację, iż nabyte grunty zostały zajęte celu prowadzenia działalności innej niż rolnicza, jednakże jednocześnie wskazał na art. 10 ust. 3c PCC, który niesłusznie nie został uwzględniony przez WSA. Przepis ten stanowi, że płatnicy nie odpowiadają za niepobrany podatek, jeżeli wykażą brak swojej winy w jego niepobraniu. Chociaż art. 10 ust. 3c obowiązuje od 2016 r., tj. wszedł w życie po zawarciu umowy cywilnoprawnej, to obowiązywał już w dacie orzekania o odpowiedzialności notariusza jako płatnika. W ocenie NSA, należało zastosować ten przepis, w związku czym uchylono wyrok WSA i przekazano sprawę do ponownego rozpatrzenia. WSA z kolei rozpatrując sprawę ponownie uchylił decyzję organu i również przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Tym samym sprawa notariusza nie została jeszcze ostatecznie rozstrzygnięta.
Wyrok WSA w Gdańsku z 12 lipca 2023 r., sygn. akt I SA/Gd 218/23
